Mardin adeta ülkenin kültür mirası özeti gibi, attığınız her adımda tarih kokuyor dediklerini bizzat yaşıyorsunuz. Farklı dini inançlara ev sahipliği yapan, tarihi değeri kadar sanattaki birikimiyle de ön plana çıkıyor. Kiliseler, camiler, türbeler, manastırlar ve bu dokularla bezenmiş bir çok yapıya ev sahipliği yapıyor. Ayrıca İpek Yolu üzerinde olması da Mardin’in önemine önem katıyor. Mardin’in her ilçesini gezemesek de toplam 9 ilçesi olduğunu bilmekte fayda var.
Mardin İlçeleri
| Dargeçit | Mazıdağı | Ömerli |
| Derik | Midyat | Savur |
| Kızıltepe | Nusaybin | Yeşilli |
Mardin Evleri
Mardin’e özgü sarı kalker taşının güzelliğiyle adeta Orta Çağ’da yaşıyormuşsunuz gibi bir hissettiren Tarihi Mardin Evleri, tam anlamıyla bir sanat eseri. Evlerin arasından gezerken nasıl mutlu oluyorsanız, uzaktan baktığınızda da daha önce neden gelmedim diye kendinize kızıyorsunuz. Sürekli aynı yerden geçiyormuş gibi ve hiçbir zaman çıkamayacak gibi hissetmeniz gayet olağan bir şey. Mazı Dağı yamaçlarındaki evlere bakarken insanın dilek tutası geliyor.
Mardin Kalesi
Kartal Yuvası olarak bilinen ve 10. yüzyılda inşa edilen Mardin Kalesi, stratejik konumu sayesinde burada bulunan bütün medeniyetler tarafından kullanılmış. Manzarasına diyecek bir şey bulamıyoruz, Mardin ayaklarınızın altında. Kalenin yapısına bakarsanız zaten sanki yeryüzü şekillenirken burası kale olmalı diyerek yapılmış gibi. Üzerine bir kaç ekleme yapılarak bu hali kazandırılmış.
Ulu Cami
Artuklular tarafından adeta Mardin’e bahşedilmiş bu güzel yapının çeşitli yerlerinde 16 kitabesi bulunuyor. Mardin’deki en eski cami olduğunu da hatırlatalım. Cami ilk yapıldığında aslında 2 minaresi varmış ancak günümüzde sadece biri bugünlere kadar gelebilmiş.
Kırklar Kilisesi
Büyük bir avlusu, heybetiyle insanın tüylerini ürterten ahşap kapıları, tarihi eşyaları ve Mardin’e özgü taş işçiliğiyle Kırklar Kilisesi, Süryaniler tarafından Mor Benham ve Saro adına 569’da yapıtırılmış. Bu yüzden 1170’e kadar adı Mor Benham Kilisesi olarak bilinse de bu tarihte kiliseye kırk şehidin kemikleri getirildiği için ismi Kırklar Kilisesi olmuş. Çan kulesi ise o filmlerde gördüklerimizle aynı, mutlaka gidin, yaşayın.
Zinciriye Medresesi
Biz bu Zinciriye Medresesi’ne girdiğimizde bazı tuhaflıklar olduğunu sezdik. Mimari yapısında sanki her bir karışı hesaplanmış, mükemmel bir dizilişi var. Zinciriye Medresesi, Sultan İsa tarafından 1385 yılında yaptırılmış. Şu anda Kur’an kursu olarak kullanılıyor ve gezebiliyorsunuz. Şu tuhaflıklara gelecek olursa, bunu sonradan araştırdığımızda öğrendik. Buradaki dersliklerde ses birbirine karışmasın diye bir odadaki ses diğer tarafa geçmiyor. Eyvandan akan su sayesinde sesler birbirine karışmıyor. Zinciriye Medresesi sayfasında tüm detayları bulabilirsiniz, buraya yaz yaz bitiremeyiz.
Deyrüzzaferân Manastırı
Mardin’in 3 km uzağında, Süryanilerin önemli merkezi olarak bilinen Deyrüzzaferân Manastırı’nın içinde Süryanice İncil ve kutsal taş var. Azizler Evi, Meryem Ana Kilisesi, Güneş Tapınağı ve Mor Hananyo bu manastırın içinde bulunan önemli yapılardan bir kaçı. Oradaki konuşmalarda ilk tıp fakültesinin burada kurulduğuna dair şeyler duyduk ama netleştiremedik. Ayrıca içeride tam 52 Süryani patriğinin mezarı da var. Bu arada herhalde dili dönmeyenler Deyrulzafaran Manastırı olarak telafuz ediyor. Hatta resmi kaynaklarda bile böyle 🙂
Mor Gabriel Manastırı
İçinde şu anda bile eğitim verilen Mor Gabriel Manastırı, bir Süryani manastırıdır. Midyat ilçesine uzaklığı 23 kilometre biz 15 dk gibi bir sürede ulaştık. Burası yaklaşık 1700 yıl önce yapılmış olmasına rağmen dünyada ayakta kalan en eski Süryani Ortodoks manastırı olma özelliğini koruduğunu öğrendik. Manastırı gezmek ücretli, ilk başlarda ücretsizdi, sonra 5 TL oldu, şu anda 10 TL gibi bir ücret alınıyor.
Kasımiye Medresesi
I. Dünya Savaşı’nda kapanan Kasımiye Medresesi‘nin içinde iki mescit, bir çekme ve bir te türbe bulunuyor. Biz buradayken rehber aracılığıyla anlatılan küçük bir bilgi var ama kesinliği yok. Söylentilere göre Kasım Paşa burada öldürülmüş. Şu anda burada eğitim verilmiyor, yani sadece Mardin turizmine katkı sağlıyor.
Dara Mezopotamya Harabeleri
Mezopotamya’nın ilk barajı burada yapılmış ve İpek yolunun buradan geçmesi de köyü önemli hale getirmiş. Ziyarete açılan bölüm ise %15’lik bir bölüm. Buranın iki giriş kapısı var, ayrıca yer altındaki bölümleri zamanında zindan olarak kullanılmış.
Mardin Müzesi
Daha öncesinde Zinciriye Medresesi‘nde bulunan müze, 2000 yılında ayrılarak başka bir yerde ziyaretçilerine hizmet vermeye başladı. Müzeyi gezerken Mardin’de bir çok kültürden insanların yaşadığını bile hissedebiliyorsunuz. Ayrıca çevre illerde müze olmayışı, çıkarılan ya da sahip olunan eserlerin burada sergilenmesini sağlıyor. Öncelerinde sağlık ocağı, karakol gibi kurumlara hizmet veren bina son olarak müze olarak kalmayı başarabilmiş. Müzeyle ilgili buradan Mardin Müze Müdürlüğü‘ne ait bilgileri bulabilirsiniz.
